Talerz zdrowia zamiast piramidy żywieniowej – takie zmiany chce wprowadzić wkrótce Główny Inspektor Sanitarny (GIS) we współpracy z Instytutem Żywności i Żywienia. Zdaniem ekspertów, piramida żywieniowa jest bowiem mało zrozumiała dla konsumentów. Ma się wprawdzie znaleźć na opakowaniach produktów żywieniowych, ale w powszechnej edukacji ma zostać zastąpiona talerzem zdrowia. Ledwie obie instytucje opublikowały wstępny projekt talerza zdrowia, już pojawiły się wątpliwości wśród dietetyków.
O planowanych zmianach napisał jako pierwszy ,,Dziennik Gazety Prawna’’. – Chcemy, żeby przekaz był czytelny i prosty, aby każdy rozumiał na pierwszy rzut oka, co jest zdrowe i jak powinna wyglądać prawidłowa dieta – wyjaśniał na łamach dziennika dyrektor Instytutu, Grzegorz Juszczyk. Talerz ma być publikowany także w formie plakatu, aby lepiej uzmysłowić konsumentom, jakie produkty wybierać, aby posiłek był jednocześnie syty i zdrowy. Szef GIS Jarosław Pinkas zdradził także, że oprócz zwykłych konsumentów chce z przekazem dotyczącym talerza żywieniowego dotrzeć również do firm cateringowych.
Mniej mleka, więcej kawy
Jakie zmiany wprowadza talerz zdrowia? Dzieli nasze posiłki na 4 najważniejsze grupy: warzywa i produkty pełnoziarniste, owoce i zdrowe białka. Talerz zaleca m.in. używanie zdrowych tłuszczy, czyli oliwy i oleju rzepakowego, a unikanie tłuszczy trans. Przywraca także do łask kawę, której picie zaleca obok wody i herbaty. Radzi także – tutaj prawdziwa rewolucja, jak na polską naukę – aby ograniczyć picie mleka (obok soków i słodzonych napojów). Pominięto także nabiał, który nie został przez twórców talerza wymieniony ani na samej ilustracji, ani w opisie.
Choć pomysł zamiany piramidy żywieniowej na bardziej zrozumiały talerz zdrowia najczęściej jest chwalony przez ekspertów, to niektóre zmiany budzą ich wątpliwości. Znana dietetyczka i promotorka żywieniowa dr Hanna Stolińska zauważa np., że informacja ,,Ogranicz produkty bardziej przetworzone’’ niewiele mówi konsumentom. Ten zapis powinien być bardziej zrozumiały. Dietetyczka podzieliła się swoim wątpliwościami na Facebooku. – Fajnie, że nie ma nacisku na nabiał, ale sugeruje się ograniczenie serów. Może warto dodać do białek małe ilości fermentowanych produktów mlecznych? – dzieli się swoimi wątpliwościami. Specjalistów zastanawia także brak w talerzu żywieniowym jaj, chociaż badania z ostatnich lat zalecają częstsze sięganie po tę ,,witaminową bombę’’. Dominika Gier – dietetyczka i wykładowca Wyższej Szkoły Zdrowia w Gdańsku, zauważa z kolei, że pojęcie ,,tłuszcze trans’’ wykorzystane w opisie talerza zdrowia dla wielu laików może być zagadką. – Warto podać przykłady produktów, w których znajdują się te tłuszcze. Nie każdy konsument ma wiedzę na ten temat – dodaje dietetyczka Patrycja Sankowska.
Gdzie to wszystko zmieścić?
Innego rodzaju wątpliwości wyraża także Andrzej Gantner, dyrektor generalny Polskiej Federacji Producentów Żywności. W jego opinii, jeśli na opakowaniach z żywnością miałaby pojawić się piramida żywieniowa albo talerz zdrowia, to należałoby powiększyć opakowania. A to z kolei – jak wyjaśniał na łamach Dziennika Gazeta Prawna – generowałoby dodatkowe koszty i zwiększoną ilość odpadów, co jest wbrew obecnej polityce środowiskowej. – Sam pomysł przedstawienia zaleceń żywieniowych w formie talerza zdrowia jest ciekawy i może być pomocny w edukacji żywieniowej, szczególnie dzieci. Jednak forma w jakiej został wydany przez GIS jest mało czytelna dla przeciętnego odbiorcy – podsumowuje Patrycja Sankowska. (MS)
Źródło: Dziennik Gazeta Prawna, informacje własne
Projekt talerza zobacz tutaj
Czego zabrakło w Talerzu Zdrowia? Patrycja Sankowska dietetyk medyczny, poradnia „DIET-COACHING”:
– Na talerzu zdrowia powinna być podana jednoznaczna informacja sugerująca jedzenie warzyw przy każdym posiłku. Należałoby również zwrócić uwagę, czym są produkty pełnoziarniste oraz „bardziej przetworzone”, podając konkretne przykłady. Nie zgodzę się również z opinią, iż należy ograniczyć spożywanie wszystkich serów. Z proponowanego schematu nie wynika także, ile wody powinniśmy spożywać każdego dnia. Więcej niż kawy i herbaty, mniej, tyle samo? Według mnie na talerzu zdrowia zabrakło również informacji o konieczności unikania cukru i soli. Są one uważane za „białą śmierć”, a spożywane w nadmiarze powodują szereg problemów zdrowotnych.