Nieprzemyślane stosowanie leków i żywości może być niebezpieczne dla zdrowia. Dlatego nie powinno się np. łączyć leków na nadciśnienie z suplementami potasu. Przed operacją należy odstawić czosnek, a leki najlepiej popijać zwykłą wodą, nigdy sokiem grejpfrutowym. Podobnych pułapek związanych z przyjmowaniem leków jest wiele, a ryzyko interakcji z innymi farmaceutykami, ziołami czy suplementami diety jest tym większe, im więcej ich stosujemy.
Konsumpcja leków w Polsce szybko rośnie. W związku z tym, eksperci ostrzegają m.in. przed polipragmazją, czyli zażywaniem zbyt wielu różnych preparatów leczniczych w jednym czasie, co może mieć nieoczekiwane, negatywne skutki dla zdrowia. Specjaliści zwracają uwagę zwłaszcza na fakt, że leki często wchodzą w różne interakcje między sobą. Mogą jednak one również wchodzić w interakcje ze stosowanymi równocześnie ziołami, suplementami diety, a także z niektórymi produktami spożywczymi. W efekcie tych interakcji działanie leków może zostać np. spotęgowane lub osłabione. Mogą też stać się przez to toksyczne.
Nadmiar potasu
Na przykład, jeśli ktoś przyjmuje jednocześnie kilka różnych leków na nadciśnienie, lek na tarczycę, a dodatkowo suplementy z magnezem, potasem i wapniem oraz witaminy, to musi wiedzieć, że taka mieszanka medykamentów może mu zaszkodzić. Dlaczego? Bo jednoczesne stosowanie różnych preparatów na nadciśnienie, które gromadzą potas, nie jest wskazane ze względu na ryzyko zbyt dużego stężenia tego pierwiastka w organizmie.
W takim przypadku należy niezwłocznie odstawić przyjmowany na własną rękę suplement potasu, do czasu otrzymania wyników badań krwi i konsultacji z lekarzem. Nadmiar potasu wpływa negatywnie na pracę serca i może doprowadzić m.in. do arytmii. – Preparat, który pomógł znajomemu nie zawsze będzie odpowiedni również dla nas. Pacjent powinien być szczególnie czujny, jeśli oprócz preparatów leczniczych przepisanych przez lekarza, zażywa te bez – podkreśla Elżbieta Piotrowska-Rutkowska, prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej.
Co radzą lekarze
Poniżej przedstawiamy praktyczne porady ekspertów, dotyczące stosowania leków, dzięki którym można zmniejszyć ryzyko wystąpienia różnego rodzaju skutków ubocznych, działań niepożądanych oraz potencjalnie groźnych interakcji.
- Idąc do lekarza zawsze informuj go o wszystkich lekach i suplementach, które aktualnie przyjmujesz. Może się bowiem zdarzyć, że otrzymasz od różnych lekarzy recepty na ten sam lek (tylko pod inną nazwą handlową) lub też leki wzajemnie znoszące swoje działanie terapeutyczne.
- Leki najlepiej popijać wodą niegazowaną niskozmineralizowaną, o temperaturze pokojowej lub zwykłą wodą z kranu, przegotowaną i ostudzoną. Zwykle optymalna ilość wody to zawartość średniego kubka lub szklanki (około 200 ml).
- Przed poddaniem się operacji lub zabiegowi chirurgicznemu koniecznie odstaw czosnek i preparaty go zawierające (najlepiej już na tydzień wcześniej, gdyż mogą one zwiększać krwawienia. Podobne działanie mają niektóre zioła, np. miłorząb czy żeń-szeń.
Wyciąg z dziurawca może osłabić działanie leku stosowanego w astmie i POCHP
A co z ziołami? Bardzo ostrożnie stosuj preparaty ziołowe, gdyż mogą one zmniejszać wchłanianie niektórych leków. Takie działanie mają zwłaszcza zioła zwiększające perystaltykę jelit, np. aloes czy liść senesu. Z kolei dziurawiec złocisty – stosowany m.in. jako środek uspokajający – może osłabiać działanie zażywanych przez kobiety hormonalnych środków antykoncepcyjnych czy hormonalnej terapii zastępczej. Wyciąg z dziurawca może ponadto obniżyć stężenie we krwi teofiliny – leku stosowanego w astmie czy POCHP. Dziurawiec może także wchodzić w interakcje z wieloma innymi lekami, jak również zwiększać wrażliwość skóry na promienie słoneczne.
Czym nie popijać leków
- Mlekiem – ze względu na obecność wapnia, który niekorzystnie wpływa na przyswajalność niektórych substancji leczniczych, np. antybiotyków. Mleko zmniejsza też kwaśność żołądka, co prowadzi do przedwczesnego rozpadu tabletek dojelitowych.
- Sokami – zwłaszcza grejpfrutowym, który neutralizuje enzymy metabolizujące niektóre leki, co powoduje znaczny wzrost ich stężenia we krwi (może to prowadzić do zatrucia!). Odstęp między przyjęciem leku a wypiciem soku grejpfrutowego powinien wynieść około 4 godzin!
- Kawą lub herbatą – w szczególności gorącą. Składniki tych popularnych napojów mogą wchodzić w interakcje z substancjami leczniczymi, co może osłabiać lub nasilać ich działanie, a także zwiększać skutki uboczne (np. herbata hamuje wchłanianie żelaza).
- Alkoholem – może to zaburzyć procesy przyswajania i wydalania leku, nasilić jego toksyczność dla wątroby, a nawet spowodować jej marskość! Alkohol osłabia działanie antybiotyków, natomiast nasila działanie leków antydepresyjnych, uspokajających i antyhistaminowych.
Autor: Wiktor Szczepaniak, zdrowie.pap.pl/materiały własne Food Expert
Zobacz:
Raport NFZ o Zdrowiu. Polipragmazja
Interakcje leków z żywnością
Wapń i leki
Jak informuje Instytut Żywności i Żywienia, należy uważać z łączeniem wapnia z wybranymi grupami leków. Produkty zawierające duże ilości jonów wapniowych – mleko, sery, jogurty, żywność wzbogacana, a także suplementy diety – mogą ograniczyć lub nawet całkowicie uniemożliwić wchłanianie niektórych leków. Tworzą z nimi sole wapnia, które są nierozpuszczalne w wodzie. O jakie leki chodzi? Fluorochinolony i tetracykliny, stosowane często w leczeniu zakażeń dróg oddechowych i moczowych.
Źródło: Medycyna Praktyczna