Trójglicerydy to związki niezbędne dla ustroju człowieka, bo służą jako paliwo dla mięśni i innych tkanek, uczestniczą w gospodarce tłuszczowej organizmu. Nadmiar trójglicerydów może jednak zaszkodzić, doprowadzić m.in. do zawału serca lub udaru mózgu. Jak zmniejszyć stężenie trójglicerydów we krwi za pomocą diety?
Najczęściej ludzie dowiadują się o podwyższonym poziomie trójglicerydów z badania krwi, a konkretnie z lipidogramu, zleconego im przez internistę, diabetologa lub kardiologa. Wskazaniem do zbadania stężenia trójglicerydów we krwi są m.in. otyłość, cukrzyca, choroby sercowo-naczyniowe, a także ostre zapalenie trzustki. To ostatnie nie zawsze, lecz bardzo często jest wywoływane bezpośrednio właśnie przez wysokie stężenie trójglicerydów we krwi.
Podobnie jak cholesterol, trójglicerydy należą do związków chemicznych zwanych lipidami. Konkretnie, trójglicerydy składają się z trzech cząsteczek kwasów tłuszczowych i jednej cząsteczki glicerolu.
Jeśli badanie krwi wykaże, że mamy zbyt wysokie stężenie trójglicerydów, to zanim lekarz zacznie ewentualne leczenie farmakologiczne, najpierw powinien spróbować obniżyć ich poziom zachęcając pacjenta do zmian w stylu życia. Co to oznacza w praktyce? Przede wszystkim, pacjent musi się odchudzić (jeśli jest otyły), co wymaga zmniejszenia spożycia kalorii i regularnej aktywności fizycznej. Ponadto, powinien ograniczyć spożycie alkoholu lub też całkiem z niego zrezygnować. Alkohol zwiększa bowiem produkcję trójglicerydów w wątrobie (szczególnie u tych, którzy już mają hipertrójglicerydemię).
Najlepiej wybierać produkty, w których występują węglowodany złożone w połączeniu z błonnikiem, np. warzywa i pełnoziarniste przetwory zbożowe.
Kolejna sprawa to ograniczenie spożycia węglowodanów prostych, a więc m.in. cukru, fruktozy (miód), białej mąki i słodyczy. Należy też nie spożywać owoców w dużej ilości, albowiem one również, ze względu na zawartość fruktozy, nasilają syntezę trójglicerydów w organizmie. Najlepiej wybierać produkty, w których występują węglowodany złożone w połączeniu z błonnikiem, takie jak, warzywa, pełnoziarniste przetwory zbożowe (kasze, płatki, pieczywo razowe), nasiona roślin strączkowych. Optymalna dieta powinna też zawierać ryby, zwłaszcza tłuste ryby morskie, które są bogate w kwasy tłuszczowe omega 3. Pożądane są też w diecie oleje roślinne (z wyjątkiem olejów palmowego i kokosowego) lub też tzw. miękkie margaryny – produkty te również zawierają korzystnie działające nienasycone kwasy tłuszczowe.
Przestrzeganie zasad zdrowej diety, nawet przy zwiększonej podatności na występowanie podwyższonego poziomu trójglicerydów, z reguły pozwala na znormalizowanie ich stężenia w organizmie. W gestii lekarza pozostaje decyzja o ewentualnym zastosowaniu dużych dawek kwasów omega 3 albo innych leków (fibratów czy statyn), obniżających stężenie trójglicerydów.
Autor: prof. dr hab. med. Barbara Cybulska, Instytut Żywności i Żywienia, ekspert zaburzeń gospodarki lipidowej
Bezpłatne wsparcie
Osoby zmagające się z hipertrójglicerydemią mogą uzyskać bezpłatną, indywidualną poradę dietetyczną on-line, w ramach działalności Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej przy Instytucie Żywności i Żywienia.